Kapers, vrijbuiters en boekaniers opgelet: het is vandaag 19 september, internationaal ook wel bekend als Talk Like a Pirate Day.
De uitgesproken gelegenheid om de invloed die deze rum-drinkende schuinsmarcheerders op onze taal (en andere talen) hebben gehad eens onder de loep te nemen. En natuurlijk ook om luidkeels zeeliederen te zingen en met een ooglapje op je werk te verschijnen, maar dat is optioneel. De meeste mensen denken bij piratentaal aan standaard uitdrukkingen en uitroepen zoals ‘Ahoy’ en ‘shiver me timbers’. Op zich niet verwonderlijk, want dit zijn veel voorkomende stereotype uitdrukkingen die in populaire fictie aan piraten worden toegekend. Bovendien zijn veel standaard uitdrukkingen gebaseerd op nautisch jargon: zo refereert de hierboven genoemde uitdrukking ‘shiver me timbers’ waarschijnlijk aan de houten planken (timbers) die werden gebruikt bij de bouw van zeilschepen. Tijdens hevige stormen werden de schepen zo hard heen en weer geslingerd door de golven dat de planken leken te beven (shiver). En natuurlijk neem je – als stoere piraat – geen genoegen met een simpel ‘potverdikkie’ om je emoties te uiten wanneer het schip zo hard heen en weer wordt geschud dat de masten kraken en er een reële kans bestaat dat jij en de rest van de bemanning worden verzwolgen door de metershoge golven. Maar tot zover de stereotypes. Persoonlijk ben ik nieuwsgieriger naar de minder bekende voorbeelden van piratentaal (het is immers altijd leuker om een beetje origineel uit de hoek te komen, toch?). Laat ik beginnen met een stukje geschiedenis over piratentaal. Echte piratentaal is namelijk helemaal niet zo spannend en flamboyant als veelgelezen piratenliteratuur en populaire Hollywoodfilms ons graag doen geloven. Eigenlijk is piratentaal behoorlijk alledaags. Letterlijk, want veel woorden die we in deze moderne tijden – waarin accessoires zoals ooglapjes passé zijn en pratende papegaaien zijn vervangen door Google Home en een zekere Online Assistant genaamd Siri – nog vrijwel dagelijks gebruiken, zijn door een zekere boekanier genaamd William Dampier (1651-1715) in de Engelse taal terecht gekomen. En dat zijn niet de woorden die je in de eerste instantie zou verwachten … William Dampier was namelijk niet alleen een avontuurlijke boekanier en ontdekkingsreiziger, maar ook een natuurhistoricus en een – bij gebrek aan een beter woord – echte ‘foodie’. In zijn boek ‘A New Journey Around the World’ uit 1697, een van de eerste ‘travel journals’ ooit geschreven, benoemde hij allerlei exotische vruchten en lekkernijen die hij nog nooit eerder had gezien. Misschien dat de volgende omschrijving uit zijn boek een (scheeps)belletje doet rinkelen:
“as big as a large lemon … [with] skin [like] black bark, and pretty smooth.”
De exotische vrucht die Dampier hier beschrijft is tegenwoordig razend populair en heeft zelfs een eigen emoji. Ik heb het natuurlijk over een … avocado. De vrucht die samen met quinoa en sojamelk de hoeksteen vormt van het – op dit moment zeer populaire – vegan eetpatroon.
Via zijn boek introduceerde Dampier talloze nieuwe woorden voor voedingsmiddelen, dieren en planten. Door zijn pen werden er in totaal meer dan 1000 nieuwe woorden toegevoegd aan het Oxford English Dictionary, waaronder ‘tortilla’ en ‘guacamole’. Eigenlijk zou je dus kunnen beargumenteren dat het voor veel mensen (nou ja, in ieder geval iedereen die graag Mexicaans eet) elke dag Talk Like a Pirate Day is …
Bij Ludejo houden we wel van ludieke initiatieven zoals Talk Like a Pirate Day. Enerzijds omdat we hier op kantoor niet vies zijn van een beetje gekkigheid (en omdat piraten gewoon bad-ass zijn), maar ook omdat het een leuke manier is om aandacht te schenken aan de mogelijkheden om speelser en creatiever met taal om te gaan. Wanneer je voor je werk elke dag op een commerciële manier bezig bent met taal en communicatie, is het belangrijk om soms ook even stil te staan bij hoe bizar en bijzonder taal eigenlijk is. Taal verbindt, net zoals humor verbindt, en die verbinding is een van de redenen waarom we bij Ludejo zo van taal houden. Ons motto is immers niet voor niets ‘We Love Language’.
Kortom, wij omarmen taal-gerelateerde initiatieven zoals Talk Like a Pirate Day. Sterker, we knuffelen ze het liefst helemaal plat (en hoewel ik niet van avocado’s houd, zal ik vandaag zeker stilstaan bij de manier waarop William Dampier en andere zeeschuimers onze taal hebben verrijkt). Door Fenna van der Poel
