Alles over nasynchronisatie en ondertiteling: hoe bewerk je meertalige videocontent voor een internationaal publiek?
Er zijn heel wat obstakels waar je als vertaler rekening mee moet houden bij het vertalen of lokaliseren van meertalige videocontent. Voordat ik dieper inga op alle struikelblokken en obstakels die je tijdens het vertaalproces moet trotseren dan wel zien te ontwijken, eerst wat achtergrondinformatie over nasynchronisatie en ondertiteling.
Ondertiteling of nasynchronisatie?
Hoe bepaal je wat de meest geschikte optie is voor de vertaling van jouw videocontent? Deze keus is afhankelijk van een heleboel verschillende factoren. Een daarvan is de doelgroep. Wie wil je bereiken? Is het een vertaling voor de Nederlandse markt? Of wil je juist Nederlandstalige content laten lokaliseren voor een Duits publiek? Vaak wordt anderstalige videocontent die bedoeld is voor een Nederlandstalig publiek voorzien van ondertiteling. Nasynchronisatie is in Nederland niet zo in trek. Denk maar aan de internationale films die in onze bioscopen worden vertoond. Wij kennen niet alleen de gezichten, maar ook de stemmen van alle grote acteurs en actrices van over de hele wereld. Bij ons klinkt Brad Pitt gewoon als Brad Pitt, en niet als buurman Henk.
Uitzondering op deze ongeschreven regel zijn kinderfilms en -series. Dan kiest men vaak voor nasynchronisatie in plaats van ondertiteling. Een logische keus, aangezien de doelgroep vaak nog niet leesvaardig genoeg is om ondertiteling te volgen.
Nasynchronisatie is namelijk niet simpelweg vertalen en opnieuw inspreken
Omdat we in Nederland niet echt gewend zijn aan nasynchronisatie, is het niet verwonderlijk dat we ons niet echt bewust zijn van de complexiteit van het proces. Nasynchronisatie is namelijk niet simpelweg vertalen en opnieuw inspreken. Uiteindelijk moet de tekst, eenmaal ingesproken, zoveel mogelijk matchen met de mondbewegingen van de oorspronkelijke spreker. En zo zijn er nog veel meer aspecten waar je rekening mee moet houden. Denk bijvoorbeeld aan het stemgeluid en het accent van de spreker. Wanneer een nieuwe stem niet past bij de originele spreker kan dat verregaande gevolgen hebben. Immers, vinden we Batman nog wel zo’n overtuigende superheld wanneer hij klinkt als een Gooische kakker?
Ik dacht het niet heur.
Kortom, het is bij het nasynchroniseren van videocontent belangrijk om de illusie te wekken dat de inhoud van het originele bestand in de gesynchroniseerde taal werd gefilmd. Anders gaat het ten koste van de geloofwaardigheid van het verhaal (of van de spreker).
Gelukkig zijn er speciale castingbureaus die kunnen helpen bij het vinden van de juiste stem voor het nasynchroniseren van alle soorten videocontent. Deze bureaus beschikken over een uitgebreide database aan professionele stemacteurs en -actrices. Ook bij Ludejo werken we alleen met professionele voice talents die snel kunnen worden ingezet voor het (opnieuw) inspreken van video- en audiobestanden.
Maar als het vinden van de juiste stem niet het (grootste) probleem is, en de vertaling an sich ook niet, wat maakt het lokaliseren van meertalige videocontent voor een internationaal publiek dan zo complex? De echte uitdaging ligt bij de combinatie van verschillende talen. Videocontent waarin meerdere talen door elkaar heen lopen en waarbij je soms moet schakelen tussen ondertiteling en nasynchronisatie. Een mooi voorbeeld is Quentin Tarantino’s Inglourious Basterds.
Quentin Tarantino’s Inglourious Basterds: een epische uitdaging voor vertalers
In 2010 publiceerde het Franstalige tijdschrift Meta: Journal des traducteurs (vakblad voor vertalers) een artikel over de obstakels waar vertalers tegenaan liepen tijdens het lokaliseren van Quentin Tarantino’s film Inglourious Basterds. De auteur van het artikel, Nolwenn Mingant, beargumenteerde dat het onmogelijk was om de film te vertalen zonder dat dit ten koste ging van het verhaal. Niet alleen door de grote verscheidenheid aan talen die in de film worden gesproken, maar ook omdat taal op thematisch vlak een belangrijke rol speelt.
Zo bevat Tarantino’s film een scène waarin het personage Hans Landa, een Duitse kolonel, een gesprek aangaat met de Franse boer Perrier LaPadite. Ze beginnen in het Frans, maar schakelen al snel over op het Engels. De reden? Landa weet dat LaPadite Franstalige Joodse vluchtelingen verbergt en wil voorkomen dat ze het gesprek tussen hem en LaPadite kunnen volgen.
Hoe lokaliseer je zo’n scène nou voor een Franstalig publiek zonder dat de originele verhaallijn in het geding komt?
Eigenlijk hebben de vertalers die verantwoordelijk waren voor de ondertiteling en nasynchronisatie van Inglourious Basterds het heel slim opgelost. Allereerst hebben ze Landa’s excuus om over te stappen op het Engels aangepast. In de originele versie gaf Landa aan dat hij liever Engels sprak omdat zijn Frans niet goed genoeg zou zijn. Echter, in de Franstalige nagesynchroniseerde versie zegt de kolonel dat hij het gesprek liever voortzet in het Engels. Gewoon voor de lol.
Kolonel Hans Landa tegen Perrier LaPadite in de originele versie, voor een Engelstalig publiek:
“I regret to inform you that I have taken my mastery of the French language to its upper limit. Continuing to speak so incorrectly would only embarrass me. However, I believe your command of English is quite satisfactory, is it not? (…) Since we are in your home, I am asking your permission to switch to English for the rest of the conversation.”
En dezelfde (gelokaliseerde) scène in de Franstalige nagesynchroniseerde versie:
“I must say it is always a great pleasure for me to speak Molière’s tongue. I may however switch to English in the course of our discussion, for the sheer pleasure of it, and you will follow me. However, I believe your command of English is quite satisfactory, is it not? (…) Since we are in your home, I am asking your permission to start in French and switch to English later.”
En dit is slechts een scène in de film waarin de verschillende talen voor problemen zorgen. (Voor meer interessante voorbeelden check het volledige artikel van Nolwenn Mingnant.)
Kortom, alle lof voor de vertalers die hebben meegewerkt aan het vertalen, lokaliseren en nasynchroniseren van Tarantino’s meertalige meesterwerk! Het moge duidelijk zijn dat het vertalen of lokaliseren van meertalige videocontent meer voeten in de aarde heeft dan je zou denken.
