Hier zijn 6 opmerkelijke Engelse uitdrukkingen ‘that will knock your socks off’
Op een regenachtige middag waarop ik last had van uitstelgedrag (je kent ’t wel, zo’n dag dat je besluit dat je werk wel even kan wachten omdat het ineens ‘heel erg belangrijk’ is om je keukenkastjes schoon te maken/boeken op alfabetische volgorde te zetten/theedoeken opnieuw op te vouwen en uit te zoeken), besloot ik dat ik wel een ‘pauze’ had verdiend (en ik zeg bewust ‘pauze’ tussen aanhalingstekens omdat ik heel goed weet dat het nergens op slaat om pauze in te lassen tijdens het niksen). Tijdens mijn ‘pauze’ stuitte ik op een video op de website van de BBC. Het was een video over de geschiedenis van de Engelse uitdrukking ‘to steal someone’s thunder’, een uitdrukking met een verrassend letterlijke oorsprong. Nu ben ik groot fan van de Engelse taal, en dan vooral van diens bijzondere en soms hilarische uitdrukkingen.
Om mezelf toch nog een beetje nuttig te maken, heb ik een aantal opmerkelijke Engelse gezegden en uitdrukkingen bij elkaar gezocht met een bijzondere oorsprong. Zo heb ook jij iets leuks te lezen tijdens je ‘pauze’.
O, en ik heb ook nog een stukje uitleg toegevoegd over cultuurspecifieke uitdrukkingen.
Kortom, deze blog is weer een gezellige mix van ‘leering ende vermaeck’.
Genoeg geneuzel! Hier zijn 6 opmerkelijke Engelse gezegden en uitdrukkingen ‘that will knock your socks off’!
1. ‘Mad as a hatter’ (Zo gek als een deur)
Deze uitdrukking is een beetje dubieus. Hoewel het woord ‘Hatter’ voor velen verwijst naar het gelijknamige personage in Lewis Carroll’s boek Alice’s Adventures in Wonderland uit 1865, hebben we deze uitdrukking eigenlijk te danken aan een productieschandaal in de kledingindustrie. In de achttiende en negentiende eeuw gebruikten hoedenfabrikanten namelijk vaak vilt als basismateriaal voor hun hoeden. Maar om dit vilt te produceren, werd kwikdamp gebruikt, wat, zo bleek later, zeer schadelijk was voor de gezondheid. Mensen die veel met deze schadelijke stoffen werkten, liepen het risico op ernstige hersenbeschadigingen met als gevolg ‘mad behaviour’.
2. ‘To butter someone up’ (Iemand ophemelen)
Opmerkelijk genoeg slaat deze uitdrukking niet op een Engels, maar op een traditioneel Indiaas gebruik. Vroeger was het in India namelijk gebruikelijk om ‘boterballen’ naar standbeelden van goden te gooien, als eerbetoon en om de goden tevreden te stemmen.
Persoonlijk zou ik die boter liever op een boterham met een berg hagelslag gepresenteerd krijgen, maar goed, ieder z’n meug.
3. ‘Riding shotgun’ (Op de bijrijdersstoel zitten)
Deze uitdrukking stamt uit de tijd dat postkoetsen het belangrijkste vervoermiddel waren. Waar we tegenwoordig volledig ingebouwd zitten in een soort metalen kist op vier wielen, was je als bestuurder van een koets behoorlijk kwetsbaar. Daarom was de plaats direct naast de bestuurder gereserveerd voor zijn bodyguard: iemand die mogelijke aanvallers weg kon jagen met een geweer. ‘Riding shotgun’ betekent dus dat je naast de bestuurder zit en niet op de achterbank.
4. ‘Green-eyed monster’ (Jaloezie)
Dit pareltje is slechts een van de vele uitdrukkingen die we aan William Shakespeare te danken hebben. In The Merchant of Venice uit 1596 heeft het personage Portia het over ‘green-eyed jealousy’, en in Othello uit 1604 spreekt Iago de volgende woorden:
O, beware, my lord, of jealousy;
It is the green-ey’d monster, which doth mock
The meat it feeds on.
Echter, het idee dat jaloezie ‘groen’ was, is waarschijnlijk nog ietsje ouder. Tijdens de Renaissance werden emoties en persoonlijke eigenschappen wel vaker gekoppeld aan bepaalde kleuren: zwart symboliseerde bijvoorbeeld melancholie, en naast groen werd ook de kleur geel gekoppeld aan jaloezie en ziekte. Denk ook maar aan Nederlandse uitdrukkingen zoals ‘het wordt me groen en geel voor de ogen’ en ‘zich groen en geel ergeren’.
5. ‘Cat got your tongue?’ (Heb je je tong verloren?)
Ook deze uitdrukking is opmerkelijk. Hoewel je zou verwachten dat het woord ‘cat’ in deze zin verwijst naar het pluizige gezelschapsdier, verwijst het eigenlijk naar een geselkat, een zweepachtig instrument met negen staarten. De geselkat werd binnen de Royal Navy (de militaire vloot van het Verenigd Koninkrijk) gebruikt voor lijfstraffen. Het verhaal gaat dat de ongelukkige ziel die gegeseld werd na afloop nog een spreekwoordelijke trap na kreeg in de vorm van bovenstaande uitdrukking.
Zie je het voor je? Lig je daar, helemaal tot pulp geslagen, en dan komt er zo’n sadistische grapjas nog even vragen waarom je zo stil bent.
Lekker dan.
Er bestaat trouwens nog een tweede theorie over de ontstaanswijze van deze uitdrukking, namelijk dat ‘ie afstamt van het oude Egyptische gebruik om mensen die zich schuldig maakten aan godslastering te straffen door hun tong af te snijden en deze vervolgens aan de katten te voeren. Niet echt een smakelijke gedachte als je het mij vraagt.
6. ‘The bee’s knees’ (Helemaal geweldig)
In de jaren ’20 van de vorige eeuw was er een korte periode in Amerika waarin bepaalde dieren gekoppeld werden aan lichaamsdelen. Enkele pareltjes die de tand des tijds niet hebben doorstaan zijn ‘the eel’s ankles’ en ‘the snake’s hips’ (moeten we hier rouwig om zijn? Ik denk het niet). Echter, ‘the bee’s knees’ bleek een blijvertje, net zoals ‘the cat’s pyjamas’. Allemaal betekenen ze zoiets als helemaal geweldig of het beste.
Wat ik dan wel weer begrijp, want zeg nou zelf, het beeld van een kat in een pyjama is 1. tijdloos, en 2. mega schattig!
Dan nog even een serieus en informatief stukje (maar ook leuk en interessant, I promise) over cultuurspecifieke uitdrukkingen in het Engels. Moedertaalsprekers gebruiken dit soort uitdrukkingen zonder er verder al te veel over na te denken, maar wanneer je moeite hebt met de Engelse taal kunnen deze uitdrukkingen behoorlijk verwarrend zijn. In sommige gevallen helpt het om de oorsprong van de betreffende uitdrukking te weten (als een soort ezelsbruggetje om ‘m makkelijker te onthouden), maar er zijn zo enorm veel van dit soort Engelse gezegden dat het praktisch onmogelijk is om ze allemaal op te zoeken en te onthouden. Dit is ook de reden waarom we bij Ludejo zo veel mogelijk met moedertaalsprekers werken. Zij kunnen moeiteloos dit soort cultuurspecifieke uitdrukkingen vertalen waardoor jouw vertaling altijd honderd procent ‘the bee’s knees’ is!
Oh ja, voordat ik het vergeet: wil je weten wat de uitdrukking ‘to knock your socks off’ betekent? Check dan even de uitleg op de website van The Cambridge English Dictionary).
