Jufje
Als kind speelde ik heel graag jufje. Mijn zusjes, neefjes en nichtje zaten in een zelf gefabriceerde klas en ik stond daar uiteraard voor, met een schoolbord. Nep-Engels te spreken bijvoorbeeld.
Mijn moeder, mijn tantes, mijn grootouders: allemaal werkten ze in het onderwijs. Het bloed kroop waar het niet gaan kon en ook ik belandde voor de klas.
Niet als docent, want mijn snelle geest kon niet voldoende geduld opbrengen voor de toch wat logge organisatie van het Instituut Onderwijs. Wel als gastdocent. En als coach bij de zogenaamde doorstartklas, om jongeren die niet helemaal in het systeem pasten weer frisse moed te bieden. Ludejo werd erkend leerbedrijf en ook in vorige bedrijven kreeg ik veel energie van het werken met stagiairs.
Toen ik net met Ludejo was begonnen werd ik gevraagd om in de validatiecommissie bij ESS te komen. Ik zei meteen ‘Ja’. Een brug slaan tussen het bedrijfsleven en het onderwijs: te gek! En broodnodig.
ESS? Nooit van gehoord?
Oh. Ik ook niet destijds. En da’s nou jammer. Daarom schrijf ik. Om jullie kennis te laten maken met een superinnovatieve examenleverancier voor het mbo. Kijk straks maar even op hun website!
De validatiecommissie: 3 mensen uit het bedrijfsleven en 2 mensen van ESS gaan door de examenonderwerpen heen van de onderdelen Retail en Commercie. Voor het mbo. Zo sluiten de examens steeds beter aan bij de nieuwe baan van de afgestudeerden.
Wat zo mooi is: de weg naar het examen toe moet daardoor ook veranderen.
Feedbackcycles
ESS is terug gegaan naar de tekentafel. Alle mensen die bij ESS werken hebben zelf in het onderwijs gewerkt, zijn onderwijskundigen, staan nog voor de klas of kennen het ministerie van Onderwijs van binnenuit. Kennis genoeg. Lef ook. Die combinatie maakt dat er niet zomaar proefballonnetjes worden opgelaten. In de komende tijd praat ik steeds met iemand bij ESS over de nieuwe methode van examineren. Onthoud deze term: portfolio-examen. Een onderdeel daarvan is de feedbackcycle.
Huh?
Ja.
Feedback is geen rode pen
Ik praat vandaag met Eline Jensma, onderwijskundige bij ESS. Wat me opvalt aan haar is dat zij zowel heel creatief is (ik krijg ook meteen een infographic van haar hand te zien), als wetenschappelijk onderlegd. Ze is een wijze. Die durft.
‘Zeg Eline’, vraag ik, ‘ESS stelt een feedbackcycle in het mbo voor, waarom eigenlijk?’
Ze aarzelt geen moment als ze zegt: ‘Feedback gaat volgens mij in het onderwijs een steeds belangrijkere rol spelen. Het geeft je de gelegenheid om jezelf te verbeteren en te leren van je fouten, ook als je die in een examen maakt. Een examen is daarmee geen eindstation, maar een kans om van te leren.’
‘Helder!’, zeg ik. Ik ben het er ook roerend mee eens, maar weet uit ervaring hoe moeilijk het is zoiets in het soms nogal traditionele onderwijs in te zetten.
‘Een cycle impliceert verschillende kanten, verschillende mensen die betrokken zijn, begrijp ik dat goed?’
‘Ja’, zegt Eline. ‘Het is de bedoeling dat ook docenten feedback van hun studenten krijgen, het aan hen geven en ook weer aan andere docenten.’ Ze aarzelt even. ‘Dat is wel een uitdaging’, zegt ze dan.
‘Waarom?’, vraag ik.
‘Omdat docenten vaak het idee hebben dat feedback een rode pen is, waarmee ze flink strepen in het werk van een student. We zouden graag zien dat zij feedback gaan omarmen als een mogelijkheid tot verbetering tijdens het werk.’
‘Maar een examen gaat toch juist over de juiste antwoorden reproduceren?’, vraag ik haar.
‘Nou’, zegt ze en ze kijkt er koket bij. ‘Daar zou ik wel van af willen. Je studie is om te leren. Tijdens dit leerproces is het ontvangen en geven van feedback een goede communicatie-oefening en ik vind het ook wat ‘vriendelijker’ onderwijs: in plaats van steeds te moeten presteren als leerling/student, word je uitgedaagd om te kijken tot hoever je komt en word je niet direct afgerekend op je prestaties.’
‘De docent moet dit dus ook zelf kunnen om zo te laten zien, in de praktijk, hoeveel je leert van elkaar, zonder alleen boekenkennis over te dragen?’
‘Dat denk ik wel, ja. Feedback is van alles, het is gewoon een reactie op iets wat gebeurt. Van complimenten tot kritische vraag. Het is een kans voor docenten om hun werk interessanter en op een energiegevende manier uitdagender te maken voor zichzelf’.
Tweede kans. Of derde. Of vierde.
‘Gaat deze feedbackcycle alleen in het examenjaar in?’
‘Nee, het is juist de bedoeling dat er vanaf de eerste dag op het mbo tot en met het examen gewerkt wordt met de feedbackcycle. Hoe meer je ermee oefent en werkt, hoe beter je als student ook na je opleiding in je toekomstige baan kunt functioneren’.
‘Wat zou wat jou betreft het mooiste resultaat zijn van deze implementatie in het onderwijs?’, vraag ik ten slotte.
‘Dat iedereen weet: Naast dat je door blijft leren als je openstaat voor anderen, er is altijd een tweede kans.’
