Halloween is een feestdag met een geheel eigen vocabulaire. Een uitgebreide verzameling woorden en uitdrukkingen die eind oktober ineens overal opduiken. Een beetje zoals pepernoten rond sinterklaas, of krokusjes in het voorjaar. Vooral bijvoeglijk naamwoorden doen het goed. Denk bijvoorbeeld aan ‘ghoulish’, ‘gruesome’ en ‘blood-curdling’. Een effectieve manier om het alledaagse te voorzien van een gruwelijk en griezelig laagje vernis (jaja, zoals je ziet pas ik dit trucje zelf ook maar wat graag toe). Je zou kunnen zeggen dat deze woorden en uitdrukkingen tijdens Halloween, net zoals de doden, weer even tot leven komen om vervolgens weer lekker door te sluimeren tot de volgende gelegenheid om te ‘shinen’ zich aanbiedt. In deze blog leg ik een paar populaire en opmerkelijke Halloween-uitdrukkingen onder de spreekwoordelijke loep. Lees mee en huiver!
Trick or treat
Het is traditie om, wanneer je tijdens Halloween in je griezeligste outfit langs de deuren gaat, ‘trick or treat’ te roepen, in de hoop om aan het eind van de avond een hoeveelheid zoetigheid te hebben verzameld waarvan je tandarts spontaan in huilen uit zou barsten (of zich juist lachend in zijn handen wrijven, want meer snoep = meer kans op gaatjes = meer inkomsten = een zonvakantie naar Bali dit jaar voor meneer de tandarts). Maar goed, de ‘treat’ in ‘trick or treat’ verwijst dus naar een traktatie, en de ‘trick’ naar een streek die zal worden geleverd wanneer de huiseigenaar niet snel op de proppen komt met iets lekkers. Dit gebruik is al behoorlijk oud. In de middeleeuwen werd het ook wel ‘souling’ genoemd, naar ‘All Souls Day’, de dag na ‘All Saints Day’ op 1 november. Op deze dag ging men langs de deuren om, in ruil voor voedsel, te bidden voor de doden.
To Haunt…
De Engelse variant van het werkwoord ‘(rond)spoken’. Bij het woord ‘haunt’ denken de meeste mensen gelijk aan vervallen landhuizen vol spinnenwebben waar spoken en boosaardige geesten een beetje met kettingen lopen te rammelen (persoonlijk zou ik ook gaan lopen klieren wanneer ik gedoemd was om tot in de eeuwigheid opgesloten te zitten in een stoffig oud huis, maar goed, het gaat nu niet om mij). Opmerkelijk is dat het woord ‘haunt’ eigenlijk pas rond het jaar 1500 een griezelige connotatie kreeg. Daarvoor was het een vrij neutrale term die niet meer betekende dan ‘ergens vaak/regelmatig komen’.
Spookwoorden
En dan nog een opmerkelijke en spook-taculaire (haha) afsluiter, gewoon, omdat ik ‘m zo leuk vind: wist je dat er ‘spookwoorden’ bestaan? Geen zorgen, het is allemaal niet zo griezelig als het klinkt, spookwoorden zijn eigenlijk gewoon niet-bestaande woorden die per ongeluk in een woordenboek zijn opgenomen. De redenen hiervoor kunnen uiteenlopen, maar vaak komt het door een menselijke fout, bijvoorbeeld miscommunicatie tussen verschillende medewerkers aan een woordenboek. De term ‘spookwoord’ komt van het Engelse ‘ghost word’, een term bedacht door de Britse taalkundige Walter William Skeat (1835-1912). In 1886, tijdens een toespraak voor ‘the London Philological Society’, benoemde Skeat een aantal niet-bestaande woorden die hij vervolgens onder deze griezelige term schaarde. Een voorbeeld was het woord ‘morse’, wat eigenlijk niet meer was dan een misspelling van het woord ‘nurse’.
Zie je wel? Niets om bang voor te zijn. In tegenstelling tot wat de term doet vermoeden, hebben spookwoorden niets te maken met geesten, monsters of andere onverklaarbare verschijningen. Gelukkig maar, want persoonlijk voel ik me een stuk veiliger in de wetenschap dat ik niet bang hoef te zijn dat er zelfstandig naamwoorden of adjectieven bestaan die zich schuilhouden in de schaduwen en het juiste moment afwachten om me eens goed te laten schrikken …
door Fenna van der Ghoul
