Taal industrie jargon…?!
Om het allemaal wat overzichtelijker te maken heb ik een alfabetisch overzicht gemaakt van veel voorkomende termen in de taalsector. Ik zou zeggen, doe er je voordeel mee!
Elke sector en industrie heeft zo zijn eigen jargon. Denk bijvoorbeeld aan de horeca. Voor een professionele ‘chef de cuisine,’ ‘potager’ en de rest van de keukenbrigade zullen termen als ‘chambreren’ en ‘bouquet garni’ net zo vertrouwd klinken als ‘coagulatie’ en ‘intraveneus’ voor een chirurg. Ook binnen de taalsector zijn er talloze termen waarvan de betekenis voor leken en nieuwkomers mogelijk onbekend of onduidelijk is. Om het allemaal wat overzichtelijker te maken heb ik een alfabetisch overzicht gemaakt van veel voorkomende termen in de taalsector. Ik zou zeggen, doe er je voordeel mee!
Application Programming Interface (API)
Het klinkt wellicht als hokus pokus, maar eigenlijk is een API niet meer dan een verzameling definities die ervoor zorgt dat verschillende computerprogramma’s met elkaar kunnen communiceren. Een API fungeert als zender, ontvanger en vertaler van berichten. Waarom zijn API’s belangrijk voor vertalers? Nou, denk bijvoorbeeld aan online vertaaltools die, dankzij API’s, ook kunnen worden ingezet in andere producten, bijvoorbeeld in digitale assistenten en apps voor het leren van talen. Zonder API’s zou Siri nooit antwoord kunnen geven op vragen als ‘Siri, wat is het Spaanse woord voor omelet?’
Bilingual
Bilingual betekent dat je twee talen op native niveau (zie native speaker) spreekt.
Computer Aided Translation (CAT)
Computer Aided Translation is een vorm van vertalen waarbij gebruik wordt gemaakt van speciale software (CAT-tools) om het vertaalproces te ondersteunen en te vergemakkelijken. De computer dient bijvoorbeeld als een soort geheugen om eerder vertaalde tekstfragmenten weer naar voren te brengen. Ook kan een vertaaltool worden gebruikt om de te vertalen tekst op te delen in kleine stukjes die los in een apart venster worden aangeboden. Dat maakt het werk een stuk overzichtelijker en kan een flinke productiviteitswinst opleveren.
Deadline
Een tijd of datum waarop een vertaling of project af moet zijn. Soms heb je harde deadlines, dan is er eigenlijk 0,0 ruimte voor speling (harde deadlines gaan vaak gepaard met een beetje hectiek op de werkvloer en een verhoogd stressniveau bij de project managers), en soms heb je zachte deadlines waarbij de levering van het eindproduct nog een beetje opgeschoven kan worden indien nodig.
Exporteren
Wanneer een vertaler het heeft over exporteren betreft het meestal het omzetten van een tekstbestand naar een andere bestandsindeling. Dat kan bijvoorbeeld een tekst uit een Word bestand zijn die in een vertaalprogramma moet worden gezet.
Freelance translator
Een freelance vertaler is een vertaler die zijn of haar opdrachten ontvangt van meerdere klanten en niet in vaste dienst is bij een vertaalbureau of LSP (Language Service Provider). Als freelance vertaler heb je meer vrijheid en ruimte dan een in house vertaler (je kunt bijvoorbeeld zelf je opdrachten uitkiezen), maar je moet hard werken om zelf opdrachten binnen te slepen.
Glossary
Een glossary is eigenlijk een chique woord voor woordenlijst. Het is eigenlijk niet meer dan een verklarende woordenlijst met termen en definities over een specifiek onderwerp waar vertalers gebruik van kunnen maken. Handig wanneer je een tekst moet vertalen waar veel jargon in voorkomt.
Harde deadline
Zie Deadline.
In house translator
Een vertaler in dienst van een vaste Language Service Provider.
(Lude)jo
Noem het schaamteloze zelfpromotie of valsspelen, maar onze eigen naam mocht natuurlijk niet ontbreken in dit overzicht! Een van onze doelen is immers om een begrip te worden in de vertaal- en communicatiesector, en dan kan een beetje meer naamsbekendheid natuurlijk nooit kwaad.
Klant
Een inkoppertje, maar o zo belangrijk! Zonder klanten ben je nergens, en het kan best lastig zijn om klanten te vinden, zeker voor beginnende freelance vertalers. Verder is het voor elke vertaler belangrijk om tijdens het vertalen rekening te houden met de wensen van de klant. Wat voor soort tekst verwacht de klant? Waar is de vertaling voor nodig? Betreft het een commerciële tekst of is het bijvoorbeeld een informatieve tekst voor een studieboek? Dit alles heeft veel invloed op de stijl en het taalgebruik van de vertaling.
Localisation
Localisation (lokalisatie in het Nederlands) zou je kunnen omschrijven als vertalen met ‘bonus features’. Vertalen is er wel onderdeel van, maar er worden ook andere factoren meegenomen. Denk bijvoorbeeld aan tekstlengte, lokale idiomen en culturele referenties.
Machine translation
Een vertaling uitgevoerd door een computerprogramma. Machine translation is eigenlijk een beetje de slavink van de vertaalsector, want er wordt door veel mensen onterecht op neergekeken. En ik zeg onterecht, want 1. slavinken zijn gewoon lekker, en 2. machine translation kan een heel handig hulpmiddel zijn bij grote vertaalprojecten.
Native speaker
Een native speaker (moedertaalspreker in het Nederlands) is iemand die een taal als kind via een natuurlijk taalverwervingsproces heeft geleerd. Vaak werken vertaalbureaus zo veel mogelijk met native speakers.
Online translation tools
Online translation tools zijn vertaalprogramma s die je niet op je computer hoeft te installeren, maar waarvoor je enkel een internetconnectie nodig hebt.
Project management
De project managers vormen het kloppend hart van elk vertaalbureau en elke Language Service Provider. Zij zorgen ervoor dat alles op rolletjes verloopt en zijn uiteindelijk verantwoordelijk voor het op tijd afleveren van het eindproduct bij de klant. En da’s nog best een uitdaging wanneer je meerdere vertalers aan moet sturen en alle deadlines in de gaten moet houden. Kortom, sterke organisatorische vaardigheden en stressbestendigheid zijn onmisbare skills voor een goede project manager.
QA specialist
QA specialisten (de QA staat voor Quality Assurance) zorgen voor kwaliteitsbeheersing. Met andere woorden, wanneer een vertaler een vertaling aanlevert, zijn zij degenen die alle puntjes op de i zetten en alle spelfoutjes uit de tekst filteren.
Rate
De prijs voor een vertaling. Meestal betaalt de klant een vast tarief per woord (word rate), maar soms wordt de prijs per uur berekend (hourly rate).
Source language
Een source language (brontaal in het Nederlands) is de uitgangstaal bij het vertalen naar de target language (doeltaal in het Nederlands). Stel je vertaalt een Engelse tekst naar het Spaans, dan is Engels de brontaal en Spaans de doeltaal.
Target language
Zie source language.
Uh
Een uitroep die wordt gebruikt om twijfel of onzekerheid uit te drukken. En twijfel en onzekerheid horen soms ook bij vertalen, bijvoorbeeld wanneer je te maken hebt cultuurspecifieke uitdrukkingen of onvertaalbare woorden (denk bijvoorbeeld aan het woord ‘gezellig’ in het Nederlands). En dat is oké, het vraagt alleen om een beetje creativiteit van de vertaler (het soort creativiteit dat je ook inzet wanneer je bezig bent met een ABC voor vertalers en geconfronteerd wordt met een letter waar je geen geschikt woord mee kunt verzinnen).
Video translation/localisation
Het vertalen/lokaliseren van videobestanden, bijvoorbeeld TV series en Youtube video’s.
Website translation/localisation
Het vertalen/lokaliseren van websites.
(e)xpertise
Oké, ik speel weer een beetje vals met deze term, maar expertise is belangrijk voor een vertaler. Enkele expertises of specialisaties zijn bijvoorbeeld medische, juridische of technische teksten. Wanneer je als vertaler over een bepaalde expertise beschikt, heb je niet alleen een streepje voor op je concullega’s, maar ook meer potentiële opdrachtgevers. Kortom, mocht je de kans krijgen om je als vertaler te specialiseren, dan is dat altijd een goed idee.
Youtube
Youtube? Waarom staat die er tussen? Nou, 1. omdat ik geen geschikt woord met de letter Y kon bedenken, en 2. omdat het een zeer vermakelijke bron van ontspanning is wanneer je tijdens het vertalen even tijd hebt voor een korte pauze (vooral kattenfilmpjes doen het altijd goed).
Zo
Zo. Tot zover het overzicht, hopelijk ben je er een beetje wijzer uit geworden. Zo niet, dan hoop ik in ieder geval dat je het leuk vond om te lezen (en indien dit niet het geval is, dan verwijs ik je graag door naar Youtube voor een paar leuke kattenfilmpjes).
