Ludejo biedt tolkdiensten van en naar de meeste Europese talen. We werken met gediplomeerde en ervaren tolken en denken graag met je mee over jouw specifieke tolkopdracht.
Of het nu gaat om een wereldtop, een internationale rechtszaak, of een doktersbezoek waarin arts en patiënt elkaars taal niet spreken: waar culturen samenkomen, zijn tolken onmisbaar. Ze zorgen ervoor dat mensen met verschillende achtergronden elkaar kunnen begrijpen en met elkaar kunnen communiceren, zonder dat er misverstanden ontstaan.
Maar hoe doen ze dat precies? Hoe bereiden tolken zich voor en hoe werkt het tolken in de praktijk? En wat doen ze als ze op het moment suprême niet op een bepaalde term kunnen komen, of de spreker niet hebben begrepen? Ludejo’s in-housetolk en -vertaler Britt vertelt er het een en ander over.
Tolkopleiding
Britt is afgestudeerd aan de Vertaalacademie, en behalve vertaler Engels/Duits/Nederlands, tolkt ze ook tussen het Engels en het Nederlands. Haar opleiding was daarop een goede voorbereiding. Behalve een goede kennis van haar talen, leerde ze hoe je je tijdens een tolkopdracht opstelt en hoe je moeilijkheden bij het tolken oplost. Daarnaast werd er natuurlijk veel geoefend.
“We hadden op de Vertaalacademie speciale lokalen met tolkcabines,” vertelt Britt, “en in de lessen leerden we hoe het tolken er in de praktijk uitziet. We kregen van tevoren een onderwerp om ons in te verdiepen, en vervolgens gingen we daar tijdens de les over tolken. De ene keer was dat simultaan, de andere keer consecutief.”
Simultaan? Consecutief? Say what?
Simultaan tolken betekent dat de spreker en de tolk min of meer tegelijkertijd praten. In zo’n geval zit de tolk meestal in een tolkcabine met een headset op, zodat de spreker geen ‘last’ heeft van de tolk die door het verhaal heen praat. Simultaan tolken gebeurt bijvoorbeeld bij een lange speech die op tv wordt uitgezonden: je hoort de spreker praten, en daaroverheen hoor je de tolk die direct vertaalt wat de spreker zojuist heeft gezegd.
Bij consecutief tolken praat de spreker een tijdje, terwijl de tolk aantekeningen maakt. Vervolgens wacht de spreker even, zodat de tolk kan vertellen wat de spreker allemaal heeft gezegd.
“Je moet dan natuurlijk wel goede aantekeningen maken,” zegt Britt. “Je wilt alle informatie goed overbrengen, maar je hebt geen tijd om woord voor woord op te schrijven wat de spreker zegt. Daarom heb ik me tijdens mijn opleiding ook een snelle manier van noteren aangeleerd. Als iemand bijvoorbeeld ‘Welkom, dames en heren’ zegt, teken ik gewoon een zwaaiend handje. En zo heb ik meer symbolen of afkortingen waar voor mij een bepaalde betekenis aan hangt.”
Niet corona-proof
Een speciale vorm van consecutief tolken is gesprekstolken. Zoals de naam al zegt, zijn daarbij twee mensen met elkaar in gesprek. Na elke ‘spreekbeurt’ vertaalt de tolk naar de ander wat de spreker zei. De tolk tolkt dus twee kanten op, bijvoorbeeld van Engels naar Nederlands en van Nederlands naar Engels.
“En dan heb je nog fluistertolken,” zegt Britt. “Dat is een vorm van simultaan tolken, maar je hebt er geen apparatuur voor nodig. Het is alleen niet bepaald corona-proof.” Bij fluistertolken zit de tolk namelijk vlak bij de luisteraar, om hem in het oor te kunnen fluisteren wat de spreker zegt.
Parate kennis en een goede voorbereiding
Simultaan tolken is Britts favoriete vorm, omdat dat het meest uitdagend is. Maar hoe zorg je ervoor dat je altijd meteen weet hoe je iets moet vertalen, of wat een woord betekent?
Britt: “Het is belangrijk om je goed voor te bereiden. Van tevoren weet je meestal wel wat de tolksituatie zal zijn. Als je als tolk aanwezig bent bij een doktersbezoek, is het handig om bijvoorbeeld alvast wat woorden te hebben opgezocht die te maken hebben met de diagnose. Op die manier ken je normaal gesproken de termen wel die er gebruikt zullen worden.”
En als je er toch niet meteen uitkomt?
“Je kunt altijd proberen een term in andere woorden te omschrijven. Bij consecutief tolken kun je ook even om meer uitleg vragen bij de spreker. Je moet dan wel duidelijk aan de ander laten weten dat je even om meer uitleg vraagt. Anders lijkt het voor diegene alsof je een onderonsje met de spreker hebt en dat is niet zo netjes.”
“Bij simultaan tolken is het natuurlijk lastig om tussendoor om uitleg te vragen. Daarom is een goede voorbereiding zo belangrijk. Dan weet je dat de woorden die je misschien mist, vaak niet de belangrijkste zijn. Je moet dan gewoon doorgaan met tolken. Twijfel je toch of je belangrijke informatie hebt gemist, dan kun je het daar altijd achteraf nog even over hebben.”
Beëdiging en verder groeien in het vak
Binnenkort wordt Britt als tolk ook beëdigd. Bij officiële instanties of gelegenheden, zoals bij de politie of de notaris, wordt vaak een beëdigd tolk ingezet.
“Veel mensen hebben het idee dat een beëdigd tolk beter of gespecialiseerder is,” vertelt Britt. “Dat is echter niet helemaal wat de beëdiging inhoudt. Je moet natuurlijk wel bewijs kunnen voorleggen dat je een bepaald niveau hebt, maar de beëdiging gaat er vooral om dat je een aantal beloftes doet. Bijvoorbeeld dat je je aan de geheimhoudingsplicht zult houden, dat je geen partij zult kiezen en dat je de waarheid spreekt.”
Als tolk is het goed om je te blijven ontwikkelen, bijvoorbeeld door je verder te verdiepen in de onderwerpen waarover je tolkt. Zo denkt Britt erover om een cursus te volgen over juridische zaken, zodat ze een betere basis krijgt voor het tolken bij bijvoorbeeld een rechtszaak.
Haar favoriete tolksituatie? “Ik vind medische tolkopdrachten erg leuk om te doen. Tijdens mijn opleiding ben ik daar veel mee bezig geweest, en het ligt me wel.”
Daarnaast zou Britt ook graag eens tolken voor vluchtelingen, al zijn daar gewoonlijk talen voor nodig die ze niet machtig is. “Maar het feit dat je bij zo’n tolkopdracht ook extra rekening moet houden met de cultuur en achtergrond van degene waarvoor je tolkt, dat lijkt me erg interessant.”
Tolk nodig?
Ludejo biedt tolkdiensten van en naar de meeste Europese talen. We werken met gediplomeerde en ervaren tolken en denken graag met je mee over jouw specifieke tolkopdracht.
Aarzel niet om contact met ons op te nemen voor meer informatie, of om te bespreken wat we op tolk- of vertaalgebied voor jou kunnen betekenen.