Toen Nijntje in 1955 werd “geboren”, kon Dick Bruna niet vermoeden dat de hoofdpersoon van zijn verhaaltje voor het slapen gaan voor zijn zoon Sierk uit zou groeien tot een icoon van de Nederlandse cultuur en een symbool van verbeelding in de hele wereld.
In het begin van de jaren ’50 liet Bruna de wereld kennismaken met dit vertederende konijntje. Haar naam, “Nijntje”, is een verkorting van het Nederlandse verkleinwoord “konijntje”. Deze naamkeuze zegt alles over Bruna’s streven om een toegankelijk personage voor jonge lezers te creëren, dat zou aanslaan bij Nederlandse kinderen en tegelijkertijd de eenvoud zou omarmen die het universeel aantrekkelijk zou maken. Nijntje werd vanaf haar debuut in het hart gesloten door het Nederlandse publiek en groeide uit tot een integraal onderdeel van het culturele landschap van de natie. Door haar avonturen werd Nijntje een geliefd symbool van de Nederlandse kindertijd en verbeelding.
Nijntje is een ambassadrice voor Nederland geworden die met Delfts Blauw en tulpen concurreert als een symbool waarmee het land geassocieerd wordt. Helaas, zoals vele Nederlanders in de loop der jaren hebben ondervonden, was de Nederlandse taal niet het beste medium om kinderen in andere delen van de wereld mee te kunnen bereiken.
Nijntjes wereldwijde invloed verkend: een bezoek aan het Nijntje Museum in Utrecht
Ludejo’s socialmediamanager Noëlle Hamoen en mediaproductiemanager Andrew Hickson bezochten het Nijntje Museum in Utrecht om meer te weten te komen over dit Nederlandse icoon.
Andrew werd geboren en groeide op in Ierland en wist niets van Nijntje voordat hij naar Nederland kwam. “Ik kende Nijntje niet toen ik opgroeide. Het was niet iets waar ik als kind aan blootgesteld was. Geen idee hoe dat kwam, misschien omdat Nijntje in de jaren ’80 Ierland nog niet wist te bereiken?”
Nijntje mag dan Kerry niet hebben bereikt in de jaren ’80, maar in de decennia daarna bereikte ze alle hoeken van de wereld.
Hoe Nijntje “Miffy” werd, zodat de hele wereld haar kon leren kennen
Bruna’s boeken zijn in meer dan 50 verschillende talen vertaald, en wereldwijd zijn er meer dan 85 miljoen exemplaren verkocht. De beslissing om Nijntje om te dopen tot “Miffy” voor een internationaal publiek werd ingegeven door het verlangen om het personage toegankelijker te maken voor mensen die geen Nederlands spreken. “Nijntje” is lastig uit te spreken voor mensen die niet bekend zijn met de Nederlandse taal, terwijl “Miffy” eenvoudiger en gemakkelijker uit te spreken is.
Volgens de officiële Nijntje-website heeft “… de naam geen speciale betekenis, maar is [die] gemakkelijk uit te spreken in alle talen. In het verleden had Nijntje in elke taal een andere naam. Zo stond ze bekend als “le petit lapin” in het Frans en als “kleintjie” in het Afrikaans, maar sinds 1996 staat ze overal buiten Nederland bekend als Miffy.”
Een grootheid in Japan – Miffy “inspireert” Hello Kitty
Door afscheid te nemen van een specifiek Nederlandse naam werd ook de culturele aanpassing vergemakkelijkt. “Miffy” klinkt neutraler en minder verbonden met de Nederlandse cultuur. Uitgevers en kundige vertalers speelden een sleutelrol bij deze transformatie. Zij zorgden ervoor dat de essentie en de charme van het personage behouden bleven bij het aanpassen van verhalen die bij diverse culturen zouden aanslaan. Landen als Japan, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten omarmden de nieuwe naam, en Miffy werd een geliefd kindericoon dat grote successen boekte in deze markten. Dankzij deze nieuwe naam werd Nijntjes universele aantrekkingskracht duidelijk, die taalgrenzen slechtte en jonge harten overal ter wereld veroverde. Soms wordt gedacht dat Miffy een Japans personage is, omdat Sanrio’s Hello Kitty, gelanceerd in 1974, getekend wordt met behulp van een soortgelijke lijnstijl.
Bruna’s atelier in het Centraal Museum
Recht tegenover het Nijntje Museum in Utrecht bevindt zich het Centraal Museum. Op de bovenste verdieping van dit museum is een reconstructie van Bruna’s atelier te zien met veel van het originele meubilair en zijn persoonlijke eigendommen. Er is zelfs een sofa die hij zelf had ontworpen en gemaakt. Wat Andrew het meeste opviel aan de werkplek was de organisatie. “Het was zo enorm schoon. Ik kan alleen maar van zo’n werkplek dromen.”
Op een bord boven de tekentafel in het atelier staat: “Hij vond het fijn om zijn atelier netjes en opgeruimd te houden. Aan het einde van de dag borg hij zijn werk op en ruimde hij zijn werkplek op voor de volgende dag. Hij had rust en afzondering nodig voor het creëren van zijn verhalen en illustraties.”
Eenvoud als een creatieve filosofie en een manier van leven
Dick Bruna’s streven om Miffy’s ontwerp en verhaallijnen helder en eenvoudig te houden was zowel een creatieve filosofie als een manier van leven. Bruna geloofde in de kracht van minimalisme als een middel om betekenisvolle verhalen voor kinderen over te brengen. Deze filosofie beperkte zich niet tot enkel zijn werk, maar kwam ook tot uiting in zijn werkplek. Bruna hield zijn werkplek zorgvuldig schoon en georganiseerd, een weerspiegeling van Nijntjes ordelijke esthetiek. Iedere pennenstreek in zijn illustraties, ieder woord in zijn verhalen en ieder voorwerp in zijn atelier had een doel en een duidelijkheid die aansloegen bij jonge lezers. Dankzij deze eenvoud kunnen kinderen uit zeer verschillende culturele achtergronden zich identificeren met Nijntjes wereld en hun fantasie voeden met deze blijvende nalatenschap van gezonde vertelkunst en ontwerpbeginselen.
Een Hollandse Meester en zijn meesterwerk
Nijntje is het ultieme voorbeeld van minimalistische Nederlandse vormgeving, en Dick Bruna was een moderne Hollandse Meester. Het konijntje is een stralende ster die de fantasie van kinderen prikkelt, ongeacht hun nationaliteit of taal.
Heb je hulp nodig bij het verspreiden van je ideeën over culturele en taalgrenzen heen? Misschien heb je alleen maar hulp nodig bij het vereenvoudigen van je boodschap? Neem vandaag nog contact met ons op, dan kijken wij hoe we je kunnen helpen!