Leer bij over mei
Heb jij je net als ons weleens afgevraagd waar de namen van onze maanden vandaan komen? We hebben voor jou onderzocht hoe de maandnamen hun betekenis kregen.
Het kalenderjaar start met januari en daarna zoeven we er keihard doorheen, zo lijkt het tenminste. Opeens zitten we weer met de kerstballen en sluiten we het jaar af met versgebakken oliebollen.
De tijd van bezinning, meestal op oudjaarsavond of misschien in de – opeens – zo rustige maand januari, breekt dan aan. Vraag jij je dan ook weleens af waar de namen van de maanden vandaan zijn gekomen? In een filosofische bui, bijvoorbeeld als je je goede voornemens inplant in het nieuwe jaar?
Routinematig hebben we het over juno als iemand ons niet goed verstaat. Dat ligt een stuk dichter bij de oorsprong dan je zou denken!
Mijn vroegere, niet al te snuggere buurjongen heette Janus. Maar jeetje, de Janus waar onze januari naar vernoemd is: daar moet je wel even over nadenken!
Janusje van alles
Januari
Maak jij in januari ook goede voornemens voor het komende jaar? Ben je dan ook het afgelopen jaar aan het analyseren? Gezien de meesten onder ons aan zelfreflectie doen in januari, lijkt het niet meer dan logisch dat januari vernoemd is naar de Romeinse god Janus.
De Romeinen bedachten Janus met twee hoofden, die in tegengestelde richtingen zijn gericht. Het ene hoofd kijkt naar het verleden en observeert het afgelopen jaar, terwijl het andere naar de toekomst kijkt; hopend op het beste in het komende jaar.
Janus is de God van bruggen, deuren, poorten en andere dingen die begin, einde en overgang vertegenwoordigen.
Februari
Februari is de kortste maand van het jaar, maar voor mij lijkt dit wel de langste maand door de kou, de grijze dagen en de sneeuw.
Wist je trouwens dat januari en februari eerst niet bestonden? De oorspronkelijke Romeinse kalender had slechts 10 maanden tot Pompilius in 713 v. Chr. besloot er nog twee toe te voegen. Vanaf dat moment liep de kalender synchroon met de duur van de baan van de zon rond de aarde.
Februa, het Romeinse reinigingsfeest waar mensen zich ritueel wasten, is de oorsprong van de naam van onze maand.
Maart
Maart is afgeleid van het Latijnse woord Martius (naar Mars, de oorlogsgod in de Romeinse mythologie).
Interessant om weten is dat Martius vroeger de eerste maand van het jaar was in de Romeinse kalender. In oude Perzische landen wordt op 19, 20 of op 21 maart (op de eerste dag van de lente) nieuwjaar gevierd. Het is een nationale feestdag in landen zoals Iran, Afghanistan, Oezbekistan, Tadzjikistan, Kirgizië, Pakistan en Kazachstan. Veel moslims (ook in Nederland) vieren deze dag nog steeds. Ook wordt het nog gevierd door Koerden in Irak en Turkije.
April
Het woord april bestond voor 700 v. Chr. al. Over de oorsprong doen verschillende verhalen de ronde.
Is het woord april afgeleid van het Latijnse aprilis? Dat is namelijk weer afgeleid van het Latijnse woord aperire, dat openen betekent. Op het noordelijk halfrond is april de maand waarin de knoppen van bomen en bloemen opengaan.
De oorsprong kan ook liggen in de Gregoriaanse kalender, waarbij de maanden zijn vernoemd naar goden en godinnen. April kan in dat geval zijn afgeleid van Aphrodite, de Griekse godin van de liefde (in de Romeinse mythologie is dit Venus).
Mei
Mei hoort bij de godin Maia. Maar ja, welke Maia? Er wordt gesproken over twee godinnen met deze naam.
De Griekse godin Maia was de moeder van Hermes, die later de boodschapper van alle Griekse goden werd. Ze was een van de Plejaden, de metgezellen van Artemis.
De Romeinen hadden ook een godin die Maia heette. Haar naam is afgeleid van het Latijnse woord maius, dat groot betekent. Zij was de godin die wordt gelinkt aan lente en groei. Best aannemelijk, toch?
Trouw in juni en ontvang de zegen van Juno
Juni
We zijn alweer bij juni, afgeleid van Iunius, dat gewijd aan Juno betekent. Juno was de beschermgodin van Rome. In sommige bronnen (zoals de Aeneis van Vergilius) wordt ze afgeschilderd als wreed. Soms wordt ze een rol toebedeeld als de godin van de geboorte en het huwelijk.
Veel mensen trouwden in juni in de veronderstelling dat ze Juno’s zegen dan ontvingen. De populairste trouwmaanden blijken dan ook nog steeds juni en september te zijn. In deze twee maanden trouwt in totaal 40% van alle stellen. Zou het helpen?
Juli
Juli heette oorspronkelijk Quintus (vijfde maand in het Latijn). De maand werd later hernoemd ter ere van generaal en historicus Julius Caesar, de Romeinse staatsman.
Caesar was degene die het kalendersysteem veranderde en onze huidige kalender creëerde. Hij deed dit omdat de kalender was gebaseerd op de maancyclus, waardoor de Romeinen ieder jaar tien dagen achterliepen op de zonnewendes. Julius Caesar besloot dat iedere maand, met uitzondering van februari, 30 of 31 dagen zou krijgen.
Daarnaast kwam er elke vier jaar één schrikkeldag, zodat de Romeinse kalender voortaan precies gelijk zou lopen met de zonnewendes. Ter ere van deze aanpassing werd de zevende maand dan ook naar Caesar vernoemd.
Augustus
Net als juli had ook augustus oorspronkelijk een andere naam. De maand heette Sextilus (zesde maand in het Latijn). Pas in het jaar 8 v. Chr. werd de naam veranderd, ter ere van de eerste Romeinse keizer, Augustus Octavianus Caesar. Hij was echter niet alleen de eerste keizer van het Romeinse rijk, hij behaalde in deze maand ook zijn belangrijkste overwinningen en werd in augustus consul.
Augustus was de achterneef van Julius Caesar. Zijn geboortenaam was Gaius Octavius, maar die veranderde hij na de dood van Caesar omdat hij te horen kreeg dat hij door Caesar in zijn testament was opgenomen als zoon. Hiermee bleek hij de erfgenaam te zijn van Caesars titel en vermogen. Hij nam toen de naam Gaius Julius Caesar Octavianus aan.
In het jaar 27 v. Chr. werd hij keizer en kreeg hij de eretitel Augustus, die verhevene betekent. Die titel kreeg hij omdat hij de machtsstrijd won die op de dood van Julius Caesar volgde.
September
September is voor velen een melancholische maand. De vakantie is voorbij en het werk begint weer. De zomer is voorbijgevlogen en de herfst staat alweer voor de deur. Gelukkig heeft die ook leuke kanten, zoals de mooie kleuren van de bladeren, lange wandelingen en soms − als we geluk hebben − is er een mooie nazomer.
De maand september wordt daarom ook weleens de herfstmaand genoemd.
Het woord september komt van het Latijnse septem, dat zeven betekent.
Oktober
Oktober heeft de Latijnse wortel octo, die acht betekent, zoals je waarschijnlijk al had geraden. Oktober was volgens de Romeinse kalender namelijk oorspronkelijk de achtste maand van het jaar, omdat tot 153 v. Chr. het nieuwe jaar op 1 maart begon volgens deze kalender.
November
Deze maand is vernoemd naar het Latijnse novem, dat negen betekent.
In het Oudengels werd deze maand Blotmonao (bloedmaand) genoemd. In november vulden de Oudsaksen hun voedselvoorraad aan voor de winter, vandaar de lugubere naam. Er werden veel dierenoffers gebracht en er werd veel dierlijk bloed vergoten.
December
December is gevormd uit de Latijnse stam decem, die tien betekent. In het Oudengels heette de maand Aerra Geola of Geolmonao (juli-maand).
De Oudsaksen noemden december en januari Julzeit, een periode waarin het seizoen van de winterzonnewende wordt gevierd, ofwel het Joelfeest. Een leuk weetje is dat het Joelfeest nog steeds wordt gevierd. Het wordt ook het vruchtbaarheidsfeest of het dodenfeest genoemd, en het wordt gevierd in Scandinavië en Engeland.
De maanden zijn slechts het begin
Nu je meer weet over de herkomst van de maandnamen kun je deze kennis delen met vrienden en familie. En wie weet vind je het zelfs zo interessant dat je je verder wil verdiepen in taal.
Wij beloven je dat er nog veel meer is te ontdekken. Dus volg deze blog voor meer boeiende weetjes over taal …
