We kennen natuurlijk allemaal de grappige plaatjes met de treffende teksten. Maar wist je dat het begrip ‘meme’ nog veel breder is? Daarom stellen we in deze blog de vraag: wat is een meme nou eigenlijk?
Internetmemes.
Je weet wel, ‘LOLCats’ en dergelijke. Je zou het misschien niet verwachten, maar memes zijn serious business. O ja? Jazeker. Bovendien kunnen internetmemes een mooie aanvulling zijn op je social-media-strategie. Maar daarover straks meer, eerst maar eens een beetje basisinformatie. Want wat is een meme nou eigenlijk?
Het woord ‘meme’ werd in 1967 voor het eerst geïntroduceerd door bioloog Richard Dawkins in zijn boek The Selfish Gene. Hij combineerde het Engelse woord ‘memory’ (geheugen) met het Oudgriekse woord ‘mimeme’ (nabootsing, imitatie). Dawkins’ doel was om een woord te kiezen waarmee hij de eenheid van culturele evolutie kon uitdrukken, vergelijkbaar met de manier waarop onze genen veranderen bij evolutie. Het is dan ook geen toeval dat de Engelse uitspraak van het woord ‘meme’ rijmt op ‘gene’:
“We need a name for the new replicator, a noun that conveys the idea of a unit of cultural transmission, or a unit of imitation. ‘Mimeme’ comes from a suitable Greek root, but I want a monosyllable that sounds a bit like ‘gene’. I hope my classicist friends will forgive me if I abbreviate mimeme to meme.”
Voorbeelden van memes
Enkele voorbeelden van memes die Dawkins benoemt in zijn boek zijn ideeën, catchphrases, mode-items, religie, rituelen, muziek, etc. Kortom, allerlei verschillende manieren waarop wij uiting geven aan onze culturele identiteit. Al deze memes zijn opgeslagen in onze hersenen en worden onderling overgedragen. Denk bijvoorbeeld aan modetrends die we van elkaar en uit tijdschriften overnemen, of de typisch Brabantse afscheidsgroet ‘houdoe’.
Ik hoor je denken: “Is dan niet praktisch alles een meme? Je kunt zoiets onnozels als een kat die zegt ‘I Can Has Cheezburger?’ toch niet vergelijken met de Black Lives Matter-beweging of met The Beatles? En hoe zit het nou met internetmemes en internet memes marketing?”
The Meme Machine
Meme is inderdaad een vrij breed begrip. Susan Blackmore, auteur van het boek The Meme Machine, beargumenteert dat alles wat we onderling overdragen kan worden geclassificeerd als meme:
“Everything that is passed on from person to person […] is a meme. This includes all the words in your vocabulary, the stories you know, the skills and habits you have picked up from others and the games you like to play. It includes the songs you sing and the rules you obey.”
Zoals ik al zei, een vrij breed begrip. Internet-memes hebben echter een meer specifieke betekenis: het zijn online uitingen die vooral worden verspreid via e-mail en social media zoals WhatsApp en Instagram. Ze verspreiden zich snel: sommige gaan binnen enkele uren viral. Echter, vaak zijn internetmemes slechts enkele dagen populair, om vervolgens weer weg te zinken in de online poel der vergetelheid.
Internet memes marketing
De afgelopen jaren is de aandacht voor internetmemes flink toegenomen. Websites als knowyourmeme.com en memebase.com bieden een enorme collectie memes waar je heel wat uren mee kunt vullen (tip: don’t, you’ll regret it). Maar internetmemes zijn allang niet meer de oppervlakkige grapjes waar het allemaal mee begon. Ze worden namelijk ook steeds vaker ingezet voor marketingdoeleinden. Een slimme strategie, aangezien memes zich sneller lijken te verspreiden dan het coronavirus. Bijkomend voordeel is dat internet memes marketing vooral gericht is op humor: je publiek laten lachen. En dat is natuurlijk heel handig wanneer je jouw merk of business wilt koppelen aan positieve emoties.
Een mooi voorbeeld van internet mememarketing
Het sub-account van Netflix genaamd ‘Netflix is a joke’ is een voorbeeld van internet memes marketing. Punten die dit account extra bijzonder maken zijn 1. dat Netflix de memes zelf maakt in plaats van oude memes te hergebruiken, en 2. dat de memes gebaseerd zijn op hun eigen content. Een slimme manier om hun aanbod onder de aandacht te brengen bij een groot publiek.
Mocht je nog meer willen weten over de oorsprong van het woord ‘meme’, dan is deze podcast van Science Diction een echte aanrader (wij vonden ‘m in elk geval erg leuk).
